AgroFood

Zo zorgen we ervoor dat er duurzaam geproduceerde gezonde producten beschikbaar komen die een bijdrage leveren aan de noodzakelijke transitie naar de gezonde mens. Fryslân kent veel grondsoorten en door onze kennis en kwaliteit van de landbouw, de daarmee samenhangende technologische kennis en internationale verbindingen, kunnen we deze transitie samen vormgeven met toekomstperspectief voor iedereen, in balans met onze prachtige omgeving.

Op weg naar een gezond Fryslân door het versterken, specialiseren en verduurzamen van de historisch sterk aanwezige voedselketen; van primaire productie en verwerkers tot distributie, retail en de consument.

Innovatiepact Fryslân werkt vanuit het Europese programma Caring for Soil is Caring for Life samen met de noordelijke ondernemers, onderwijs en overheden. Vanuit dit programma werken we gezamenlijk aan de ambitie om Europees koploper te worden in de transitie van bulk naar nutriënten. Van voedsel naar voeding. Daarmee dragen we bij aan de maatschappelijke opgaven en het verdienvermogen. Het programma richt zich op vier duurzame business-proposities:

• Gezonde mens: preventief en ondersteunend effect van voeding op gezondheid.
• Gezonde bodem: circulerend en bufferend effect van de bodem.
• Duurzame teelt: klimaatneutrale teeltsystemen en duurzaam bodembeheer
• Duurzame technologie: emissieloze en datagedreven productie (agro) en klimaatneutrale en nutriënt-milde conserveringstechnologie.

We zoeken daarin nauwe samenwerking met de andere noordelijke provincies (inclusief Flevoland). Het uitgangspunt is om de keten (van bodem tot bord) zo in te richten dat de voedingsstoffen die een mens nodig heeft centraal komen te staan: micronutriënten, eiwit en vezels. Er is toegewerkt naar een noordelijke innovatieagenda voor AgroFood. Hier zijn twee focuspunten uit voortgekomen waar Fryslân zich economisch op wil onderscheiden en doorontwikkelen: de gezonde circulerende bodem en duurzame technologieën. Daarnaast is de maatschappelijke toepassing rondom de gezonde mens essentieel.

Binnen de noordelijke samenwerking zetten we in het Friese ecosysteem, naast de vele kleinere en grotere initiatieven, specifiek in op vijf acties:

• Sûne Grûn Coalitie: werkt aan nieuwe transitiemodellen voor een robuuste landbouw waarbij een gezonde bodem centraal staat (Fries bodemstatuut). Cruciaal daarbij is het eigenaarschap van de grondeigenaren. Het programma richt zich daarbij op:
  • De nieuwe kringloop tussen stad en platteland.
  • Het technologisch transitiepad.

   

• Bodemcampus het ontwikkelen van een sterke internationaal onderscheidende kennis- en onderwijsinfrastructuur in nauwe aansluiting met de Watercampus. Met deze kennisagenda en kennisinfrastructuur realiseren we een samenhangend onderzoek, onderwijs en voorlichtingsagenda voor een gezonde natuurlijke bodem. Hierbij zorgen we dat we kennis en kunde bundelen in een Bodemcampus met sterke fieldlabs (o.a. Biosintrum in Oosterwolde) in de regio waar toonaangevend wetenschappelijk en toegepaste kennis is samengebracht.
•  
• Programma Sluiting Nutriënten Kringlopen (SNuK): is gericht op het herstellen van de kringloop tussen maatschappelijke consumptie en bodem. Het uitgangspunt is efficiënter gebruik te maken van (micro)nutriënten en zoetwater in het landbouw- en voedingssysteem, kunstmestgebruik maximaal te verminderen en een andere keten- en economische positie voor boeren te realiseren door de kringloop van compost tot humane excretie weer te sluiten. Fryslân wordt één van de meest vooroplopende fieldlabs van Europa (o.a. Spoordokgebied in Leeuwarden).
•  
• Duurzame Food: een sturend, industrieel netwerk van leveranciers en gebruikers van technologie, waarmee CO2-emissie gereduceerd wordt in food (denk aan zuivel en/of bakkerij) en waar nutriënten vanuit de grondstof (denk aan melk en/of granen) behouden blijven voor de gezonde mens. Deze actie kent een onderliggend programma met drie sporen, te weten:
  • Educatie met modules op mbo-, hbo- en wo-niveau.
  • Innovatie met projecten met een horizon van 2, 5 en 10 jaar.
  • Demonstratie met faciliteiten op pilotschaal (o.a. Food Applicatie Centrum), demoschaal (o.a. Bakery Sweet Centre) en praktijkschaal (o.a. individuele bedrijven).

• Duurzame Tech: een sturend, industrieel netwerk van leveranciers en gebruikers van technologie (o.a. Dutch Dairy Centre) waarmee stikstofemissie in de melkveehouderij gereduceerd wordt en nutriënten circulair aangewend worden voor de gezonde bodem. Deze actie kent een onderliggend programma met drie sporen, te weten:
  • Educatie met modules op mbo-, hbo- en wo-niveau.
  • Innovatie met projecten met een horizon van 2, 5 en 10 jaar.
  • Demonstratie met faciliteiten op pilotschaal (o.a. labs van Van Hall Larenstein), demoschaal (o.a. Dairy Campus) en praktijkschaal (o.a. fieldlabs met meerdere melkveehouderijbedrijven).

  Deze programma’s zijn onderdeel van de Noordelijke AgroFood-strategie en vormen het fundament in de realisatie van het sociaaleconomisch perspectief van de Friese AgroFood economie in de landelijke en Europese context.

In de periode 2024-2027 wordt er uitvoering gegeven aan de ontwikkel- en investeringsagenda voor AgroFood, met de focus op de gezonde bodem en duurzame technologie. Vanuit dit Friese perspectief wordt er opgebouwd naar een Noordelijke propositie met een sterke verbinding naar de landelijke en Europese agenda’s. Daarnaast wordt er uitvoering gegeven
aan de programma’s: Sluiting Nutriëntenkringlopen, Bodemcampus en Sûne Grûn. Aan het eind van de periode 2024-2027 zijn de volgende zichtbare resultaten geboekt:

• Het netwerk Sûne Grûn heeft zich definitief gevestigd. Boeren en grootgrondbezitters hebben met elkaar het bodemstatuut onderschreven en de samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden is geconcretiseerd en in samenwerkingsovereenkomsten geborgd. Verder wordt door het netwerk een actief projectportfolio opgezet en uitgevoerd.
• De Bodemcampus is duurzaam gestart met een landelijke positie.
• De fieldlabs, die bijdragen aan het sluiten van de nutriëntenketen (Biosintrum Oosterwolde, Spoordok Leeuwarden), zijn meerjarig gefinancierd.
• Er is een duurzaam netwerk van faciliteiten van pilots tot praktijkschaal op gebied van duurzame voeding en duurzame tech.