Ondernemers, onderwijs en overheden werken binnen de Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta samen om brede welvaart in Fryslân te versterken en in 2030 Europese voorloper te worden in de circulaire economie. Maatschappelijke opgaven worden verbonden met economische kansen voor Fryslân; de Sustainable Development Goals (SDG) dienen daarbij als kompas. De agenda is gebaseerd op European Research and Innovation Strategy for Smart Specialisation.
Schoon, gezond & gelukkig Fryslân
Schoon, gezond en gelukkig. De Friese definitie van brede welvaart. Ondanks lage scores op economische indicatoren scoort Fryslân hoog op tal van welzijnsindicatoren. Het financieel minder hebben, maar toch gelukkiger zijn (de Friese paradox). We zijn het beste bewijs dat de balans tussen economie, maatschappij en biosfeer mensen gelukkiger maakt.
Iedereen kletst erover, maar wij hebben het al voor elkaar. Fryslân is hét voorbeeld. Zo werkt de brede welvaart. De bijzondere voorsprong willen we versterken, zodat Friezen de gelukkigste bewoners van Europa blijven. Dat doen we aan de hand van drie missies.
Missies
Ondernemers, onderwijs en overheden werken zelf en samen aan de brede welvaart met de ambitie om in 2030 Europese voorloper te zijn in de circulaire economie. Een schoon, gezond en gelukkig Fryslân voor iedereen.
Expert in water en bodem
Fryslân is in 2030 dé nummer één Europese regio voor duurzame technologische oplossingen voor water- en bodemvraagstukken.
In 2030 is Fryslân een leidende regio in water- en bodemvraagstukken. Van klimaatadaptatie en nieuwe watertechnologie tot toerisme.
Water, een onmisbare levensbron. Wereldwijd. ‘It lân van molke en wetter, van fierljeppen en skûtsjesilen’. Met meer dan 10.000 hectare aan zeeën, meren, sloten en vaarten is Fryslân omringd door water en heeft het ons leven door de eeuwen heen bepaald. We hebben ons leven aangepast om één te zijn met het water en het landschap. De combinatie van water en vruchtbaar land heeft gezorgd voor gezonde voedselproductie. De kennis van water, bodem en van nieuwe technologieën die we hebben ontwikkeld biedt oplossingen voor de sterk toenemende vraag naar schoon drinkwater en gezond voedsel. In 2030 bedraagt de wereldbevolking meer dan 7 miljard mensen. Zij moeten elke dag eten en drinken. Met een aantal mondiaal onderscheidende niches, ondernemingen en kennisnetwerken heeft Fryslân een sterke positie om oplossingen over sectoren heen – crosssectoraal – te ontwikkelen en te delen met de wereld.
Circulaire regio
Fryslân is in 2030 dé Europese voorloper in de circulaire grondstof kringlopen voor water, nutriënten en materialen.
In 2030 is Fryslân voorloper in het hergebruik van grondstoffen van water en bodem tot materialen.
Slim en spaarzaam omgaan met producten, componenten en grondstoffen om ook toekomstige generaties een welvarend perspectief te bieden. Dat is de kern van een circulaire economie. Fryslân staat voor een integrale aanpak waarin we ketens weten te sluiten en afval niet meer bestaat. We kennen alleen nog maar grondstoffen, waar we zo zuinig mogelijk mee omgaan. Hoogwaardig in onze eigen kringloop. Ook zetten we in op duurzame energie, bodem, waterkwaliteit en -kwantiteit, biodiversiteit, sociale inclusie, vitaliteit, gezondheid en welzijn. We willen dat iedereen de kans krijgt om met voldoening deel te nemen aan de mienskip. Iedereen kan circulair handelen en meedoen. De schaalgrootte, de korte lijnen, de aanwezigheid van industriële ketens én dat de Fries vanuit zijn DNA wil bijdragen aan het grotere geheel, maken Fryslân het ideale proefgebied om circulair te leven, werken en vernieuwen.
Verbonden mienskip
Fryslân is in 2030 hét Europese voorbeeld van een open rurale samenleving die zelfsturend, coöperatief en betekenisvol is.
In 2030 is de Friese mienskip betrokken en verbonden in dorpen en steden en met Europa. Het maakt ons de gelukkigste mensen van Europa.
In Fryslân gaan we voor brede welvaart, wat in grote lijnen de optelsom is van welzijn, welbevinden en welvaart. De weg naar een circulaire economie kan ons daarbij helpen als deze in balans is met de natuur en de mienskip. Waar we toewerken naar een bloeiende samenleving met zelfherstellende en opnieuw te gebruiken capaciteiten van onze aarde. Door haar egalitaire en verbonden samenleving kan Fryslân deze transitie doormaken. Het web van activiteiten waarin iedereen kan meedoen, zorgt voor een noodzakelijke verbinding tussen technologische en maatschappelijke innovatie. Deze verbinding maakt Fryslân het ideale proefgebied om circulair te leven, te ondernemen en te leren. Op allerlei plekken is deze energie al lang voelbaar, zoals bij ondernemers, onderwijs, overheden en de honderden burgerinitiatieven die Fryslân rijk is. Zo kunnen we aan deze missie voldoen en blijven we in Fryslân de gelukkigste inwoners van Europa.
Speerpunten
Economie speelt een belangrijke rol in de brede welvaart. De Economische Samenwerkingsagenda Blue Delta is onze routekaart en richt zich op de stuwende economische sectoren (duurzaam verdienvermogen). Dit zijn de speerpunten waarlangs we missiegedreven innoveren: AgroFood, Water Technology, High Tech Systems & Materials, Circular Materials, Maritime Technology en Tourism & Hospitality.
Missiegedreven innoveren
Het doel is tweeledig: toewerken naar (inter)nationaal onderscheidend duurzaam verdienvermogen aan de ene kant en het realiseren van oplossingen voor maatschappelijke opgaven aan de andere kant. Dit doen we door missiegedreven innovatie te bevorderen, het scheppend vermogen van Fryslân te versterken (publiek en private research & development) en door nieuw ondernemerschap te stimuleren. Zo kunnen we antwoord geven op de urgenties van de toekomst.
In Fryslân kiezen we voor slimme kwalitatieve groei met een goede balans tussen stuwende en verzorgende sectoren in de context van een dalende beroepsbevolking. Juist in Fryslân zullen vernieuwing en leefbaarheid hand in hand gaan. Het gemiddelde verdienvermogen per fulltime-equivalent (fte) is hierbij een belangrijke indicator en vraagt versterking van ondernemerschap, hoogwaardige kennis, wendbaar vakmanschap, digitalisering en meer internationalisering. Al deze ontwikkelingen zeggen in Fryslân maar weinig als deze niet gepaard gaan met een hoge participatiegraad, een goede bereikbaarheid, sterke wendbaarheid voor iedereen, een gezond werkloosheidspercentage en sterke burgerparticipatie.
Brede economie in een vitale regio
Fundament
Ons fundament is een brede economie met een sterke aanwezigheid van vele midden- en kleinbedrijven en verzorgende sectoren. Dit maakt ons een vitale regio. De ‘iepen mienskip’ kenmerkt zich door snelle verbindingen en een actiegerichte houding met ruimte voor het experiment. Oprechte samenwerking en een cultuur van betrokkenheid, betrouwbaarheid en loyaliteit. Met zorg voor de ander én voor toekomstige generaties. Dankzij de eeuwige verbondenheid met ons landschap is er in Fryslân een sterk organiserend vermogen en gemeenschapszin met veel kleinschalige midden- en kleinbedrijven en een sterke kennisinfrastructuur. De basis en de kurk van de welvaart waar Fryslân op drijft.
Bouwstenen
De Friese economie kan alleen succesvol zijn als wonen, werken, leren en recreëren een hoge kwaliteit kent. Waar ruimte is om prettig te wonen. Schone lucht te ademen. Om te bewegen, te sporten en te ontmoeten. Maar ook ruimte om te denken en om te leren. Een goed onderwijs- en vestigingsklimaat met voldoende culturele en maatschappelijke voorzieningen. Een regio die goed bereikbaar is zowel fysiek als digitaal. Dit zijn belangrijke bouwstenen voor een vitale regio. Ondernemers, onderwijs en overheden werken gezamenlijk aan deze essentiële bouwstenen zodat Fryslân een fijne plek blijft om te leven, te ondernemen en te leren. ‘It moaiste plak van d’ ierde’.
Leven, ondernemen & leren
In een vitale regio moeten de voorwaarden voor leven, ondernemen en leren optimaal zijn. Dat vraagt om een heldere kansenkaart voor Fryslân in lijn met het rapport ‘Elke regio telt!’ Het IPF werkt met ondernemers, onderwijs en overheden samen aan het versterken van deze Fryslân als vitale regio. Dit doet elke partner zelf maar ook als collectief. Hierbij zetten we in op de volgende ambities:
- Leven:de aantrekkelijkheid van het leven in Fryslân maken we nog zichtbaarder voor de rest van Nederland en daarbuiten. Daarbij dragen we actief bij om deze vitaliteit te behouden en te versterken. Dat doen we door een sterk cultuuraanbod en sterke cultuursector, een levendige gastvrijheidssector en goede woonvoorzieningen, bereikbaarheid (fysiek en digitaal) voor iedereen, nieuwe antwoorden op duurzame mobiliteit en een nauwe verbinding met het landschap en de natuur. Een vitaal Fryslân waar het goed wonen en leven is;
- Ondernemen: in Fryslân stimuleren we ondernemerschap door een sterk vestigingsklimaat en goede bereikbaarheid (fysiek en digitaal). Daarmee werken we actief aan de bevordering van ondernemerschap in de sterk stuwende bedrijven en startups, maar ook in de belangrijke verzorgende economie (zorg-, retail-, gastvrijheid- en culturele- en maatschappelijke sectoren) die dorpskernen en steden vitaal houden. Daarbij reageren we proactief op dalende beroepsbevolking door de mogelijkheden van digitalisering breed in te zetten en de arbeidsmarkt optimaal aantrekkelijk te maken. Een Fryslân met een veerkrachtig midden- en kleinbedrijf motor van onze economie;>
- Leren: in Fryslân werken we aan de wendbaarheid van elk mens; een leven lang in een gezonde, duurzame en inclusieve maatschappij. In Fryslân wordt elk talent gezien en kan iedereen meedoen. In Fryslân zijn we open, verbinden we ons met de rest van de wereld en zijn we gastvrij voor mensen die hier komen. Een Fryslân met excellent onderwijs en onderzoek waar iedereen zich een leven lang kan ontwikkelen.